ANDRZEJ PITYŃSKI

Andrzej Pityński, artysta rzeźbiarz urodził się w 1947 r. w Ulanowie [Polska]. W 1974 ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni prof. Bandury oraz półroczny staż w Odlewni Zabytków i Rzeźb Metali Nieżelaznych w Gliwickim Przedsiębiorstwie Aparatury Technicznej. 3 października tego samego roku przyjechał do Nowego Jorku. Już w Polsce miał na swoim koncie kilka ważnych dokonań. Stworzył pomnik Ignacego Paderewskiego w Krakowie oraz płaskorzeźbę królowej Jadwigi dla Uniwersytetu Jagiellońskiego. Otrzymał nagrodę za „Kircholm” na wystawie poświęconej 30-leciu Ludowego Wojska Polskiego w Zachęcie. Prace te wykonywał jeszcze jako student pod kierunkiem m.in. prof. Estreichera.

Na początku swojego pobytu w Ameryce podejmował dorywcze prace i przeznaczał pieniądze na naukę w nowojorskiej Arts Students League. Miał szczęście, ponieważ wkrótce otrzymał pracę w Domu Rzeźby na Manhattanie, gdzie dogłębnie uczył się i rozwijał technikę budowy monumentalnych rzeźb oraz starożytną, liczącą 4500 lat technikę odlewania brązu. Wkrótce został asystentem Aleksandra Ettela, starszego mistrza rzeźby amerykańskiej.

Kariera Pityńskiego rozwinęła się w 1979 roku, kiedy z polecenia Ettela wstąpił do Johnson Atelier - Technicznego Instytutu Rzeźby w Mercerville, NJ, gdzie objął stanowisko szefa wydziału rzeźby monumentalnej i gdzie pracuje do dziś.

 

To właśnie w Atelier Johnsona rzeźba Pityńskiego „Partisans” została powiększona do monumentalnych rozmiarów (9 na 6 metrów) ze względu na jej walory rzeźbiarskie, kosztem dziesiątek tysięcy dolarów, jak stwierdził Seward Johnson Jr. w magazynie „Smithsonian”. Ta aluminiowa rzeźba została odsłonięta w historycznym miejscu Bostonu, Boston Common, 10 listopada 1983 r., w dniu, w którym burmistrz miasta ogłosił „Dzień Partyzantów”.

Pityński jest rzeźbiarzem posągów – „Maria Skłodowska-Curie” w Bayonne, „Sarmata” w Morris Museum, „Ksiądz Jerzy Popiełuszko” w Trenton, „Papież Jan Paweł II” na Manhattanie, „Mściciel”  ogromna rzeźba z brązu, która została odsłonięta w Amerykańskiej Częstochowie [w Doylestown, PA] 14 sierpnia 1988 r. Jest też kilka jego płaskorzeźb, w tym urna z sercem Paderewskiego i inna poświęcona Domowi Armii. Ponadto dwa jego orły w koronie zdobią Konsulat Generalny RP w Nowym Jorku oraz Ambasadę w Waszyngtonie.

 

Jego najbardziej imponującą rzeźbą jest „Katyń 1940”, odsłonięta 19 maja 1991 roku w Exchange Place w Jersey City, NJ. Posąg wykonany jest z odlewanego brązu o wadze 6 ton na granitowej podstawie o wadze 120 ton, ma 12 metrów wysokości.

W trakcie wywiadu odpowiedział na pytanie o rolę pomników w życiu: „Pomnik to wyrazisty symbol. Dobry, oglądany choćby na kilka minut, pozostanie w pamięci na lata, a nawet na całe życie. Zabytki to kamienie milowe w historii narodu – nie pozwolą innym systemom i rządom zniszczyć podstawowych wartości kultury narodowej”.

 

Pityński wykonał także wielki pomnik, który został odsłonięty 15 sierpnia 1995 r. w 78. rocznicę Bitwy o Warszawę na Placu Grunwaldzkim przy Alei Wojska Polskiego w Warszawie. Ta rzeźba przedstawia trzech żołnierzy w mundurach Armii Polskiej Hallera z 1918 roku - kawalerię dosiadającego konia i dwóch żołnierzy piechoty wychodzących z fal oceanu. W dolnej części rzeźby widnieje napis [cytat z Hymnu Polskiego] „Dla Ojczyzny ratowania rzucim się przez morze”. Na szczytach fal znajdują się nazwy miejsc, w których walczyli polscy ochotnicy z Ameryki oraz ich szlak bojowy przez Szampanię, Wogezy, Kijów, Wołyń, Lwów. Z historii wiemy, że generał Haller, dowódca Błękitnej Armii, zorganizował rekrutację ochotników spośród Polonii obu Ameryk i przyciągnął 40 tys. mężczyzn, z których do służby przyjęto ponad 22 tys. Ostatecznie do Polski przybyło ponad 90 tysięcy żołnierzy z Ameryki i Europy Zachodniej. Z perspektywy historycznej widzimy, że bez nich niepodległość Polski i stabilizacja granic w 1918 roku nie byłyby możliwe.

 

Oprócz pomników, kompozycji rzeźbiarskich i płaskorzeźb Pityński jest twórcą medali poświęconych postaciom i wydarzeniom historycznym; wśród nich: Józef Piłsudski, gen. Kazimierz Pułaski, Jan III Sobieski, Jan Paweł II, Powstanie Warszawskie.

Otrzymał liczne nagrody w prestiżowym National Arts Club w Nowym Jorku. Za pracę „Partisans II” otrzymał srebrny medal w 1986 roku od magazynu „Polish American World”. W 1988 roku za zasługi dla kultury amerykańskiej otrzymał najwyższe odznaczenie Związku Weteranów Armii Polskiej w USA - Medal Haller Swords. W 1989 otrzymał Krzyż Polonia Restituta od [Rządu RP w Londynie], a w 1990, Złoty Order Zasługi RP w Warszawie.

We wrześniu br. [2001] zostanie odsłonięty w Baltimore 20-metrowy pomnik Pityńskiego "Płomień Wolności".

​

Andrzej Pitynski, artist and sculptor was born in 1947 in Ulanow [Poland]. In 1974 he finished the Fine Arts Academy in Krakow in the studio of Prof. Bandura, and a six month internship at the monument and statuary foundry for non-ferrous metals in the Gliwice Enterprise for Technical Apparatus. On October 3 of the same year he came to New York. already in Poland he had some important accomplishments to his credit. He created the statue of Ignacy Paderewski in Krakow, and a bas-relief of Queen Jadwiga for the Jagiellonian University. He received an award for "Kircholm" at the exhibition devoted to the 30th anniversary of the Polish Peoples Army at the Zacheta gallery. These works he executed while still a student under the direction of, among others, Professor Estreicher.

At the beginning of his stay in America he took up odd jobs and used the money to study at the New York Arts Students League. He was fortunate because soon he received work at the Sculpture House in Manhattan where he learned in depth and developed the technique of building monumental sculptures and the ancient technique, 4,500 years old, of casting bronze. Soon he became the assistant to Alexander Ettel, the senior master of American sculpture.

Pitynski's career developed in 1979 when on Ettel's recommendation he joined the Johnson Atelier - Technical Institute of Sculpture in Mercerville, NJ where he took over as chief of the monumental sculpture department, and where he works to this day.

It was at the Johnson Atelier that Pitynski's sculpture "The Partisans" was enlarged to monumental size (9 by 6 meters) because of its sculptural qualities, at the cost of tens of thousands of dollars as stated Seward Johnson Jr. in "Smithsonian" magazine. This aluminum sculpture was unveiled in a historic place in Boston, the Boston Common, on November 10, 1983, a day that the city's mayor proclaimed "Partisans' Day."

Pitynski is the sculptor of statues --"Marie Sklodowska-Curie" in Bayonne, "Sarmata" [Polish Noble] at the Morris Museum, "Fr. Jerzy Popieluszko" in Trenton, "Pope John Paul II" in Manhattan, "Msciciel" [Avenger] a huge sculpture of bronze that was unveiled at the American Czestochowa [in Doylestown, PA] on August 14, 1988, There are also several of his bas reliefs including the urn holding the heart of Paderewski, and another dedicated to the Home Army. In addition two of his crowned eagles decorate the Polish Consulate General in New York, and the Embassy in Washington, DC.

His most impressive sculpture is "Katyn 1940", unveiled on May 19, 1991 in Exchange Place in Jersey City, NJ. The statue is made of cast bronze weighing 6 tons on a granite base weighing 120 tons, it stands 12 meters high.

During an interview he replied to a question on the role of monuments in life, "A monument is an expressive symbol. A good one, looked at for even a few minutes will remain in memory for years or even for one's entire lifetime. Monuments are the milestones in a nation's history -- they will not allow other systems and governments to destroy the core values of a national culture."

Pitynski also executed a large monument which was unveiled on August 15, 1995 on the 78th anniversary of the Battle for Warsaw, on Grunwald Square near Polish Army Avenue in Warsaw. This sculpture shows three soldiers in the uniforms of Haller's Polish Army of 1918 -- a cavalry man mounted on a horse and two infantry men coming out of ocean waves. On the lower part of the sculpture is a sign [a quote from the Polish National Anthem] "To save our homeland we would cross the sea." On the tops of the waves are names of places where Polish volunteers from America fought, and their battle trail through Champagne, Wogezy, Kiev, Wolyn, Lwow. We know from history that General Haller, commander of the Blue Army, organized the recruitment of volunteers from among the Polonia in both Americas and attracted 40,000 men of whom over 22 thousand were accepted for service. Eventually over 90 thousand soldiers came to Poland from America and from western Europe. From a historical perspective we can see that without them Polish independence and stabilization of borders in 1918 would not have been possible.

In addition to monuments, sculptural compositions, and bas-reliefs Pitynski is the creator of medals devoted to historical persons and events; among them: Jozef Pilsudski, Gen. Kazimierz Pulaski, Jan III Sobieski, John Paul II, the Warsaw Uprising.

He has received numerous awards in the prestigious National Arts Club in New York. For his work "Partisans II" he received a silver medal in 1986 from the magazine "Polish American World." In 1988, for his contributions to American culture, he received the highest award from the Association of Polish Army Veterans in the USA -- the Haller Swords Medal. In 1989 he received the Polonia Restituta Cross from [the Polish Government in] London and in 1990 the Gold Order of Merit of the Polish Republic in Warsaw.

In September of this year [2001] there will be unveiled in Baltimore a 20 meter monument by Pitynski named "Flame of Freedom."